«کارآزمایی بالینی فاز ۱/۲ سومین #واکسن_ایرانی کرونا متعلق به مؤسسه سرم و واکسن سازی رازی، دقایقی پیش با تصویب کمیته ملی اخلاق، کلید خورد …»

به گزارش «زردیس»، این خبری است که روز گذشته کیانوش جهانپور، رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت در صفحه خود در توییتر اعلام کرد. توییتی که بر مبنای آن، سومین واکسن ایرانی کرونا به زودی وارد فاز آزمایش انسانی خواهد شد و ظاهرا بر اساس مجوز دریافتی از «کمیته ملی اخلاق» فاز یک و دو آزمایش را با هم آغاز خواهد کرد و با سرعتی بیشتر به نسبت نخستین واکسن ایرانی کرونا به نتیجه خواهد رسید.

صرف نظر از این نکته که «آیا قرار است فاز‌های اول و دوم آزمایش انسانی واکسن کرونایی که موسسه رازی ساخته، همزمان به اجرا در آید یا خیر» و با موکول کردن سوال پیرامون چرایی اتخاذ چنین تصمیمی (در صورت مثبت بودن پاسخ سوال قبلی) به آینده، آنچه حائز اهمیت است، پیشرفت سریع و امیدوار کننده کشورمان در ساخت واکسن کرونا است که می‌تواند امید به شروع واکسیناسیون سراسری در کشورمان در سال آتی را بسیار پررنگ‌تر کند.

در خصوص این پیشرفت ذکر این نکته ضروری است که واکسن تولیدی موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی با واکسن ایرانی قبلی که وارد کارآزمایی بالینی شده تفاوت‌هایی دارد و بازتولید آن در جای دیگری نیست. به این صورت که واکسن تولید شده در شرکت داروسازی شفا در زیرمجموعه بنیاد برکت، از ویروس ضعیف شده بهره می‌گیرد و واکسن تولید شده در موسسه رازی واکسن تشکیل شده از زیرواحد‌های پروتئینی است.

این‌ها دو روش از چند روشی هستند که در جهان برای ساخت واکسن کرونا به کار گرفته شده و نتایج مثبتی هم به دنبال داشته و به خلق واکسن‌هایی منجر شده که یا تایید نهایی را دریافت کرده اند و یا با طی مراحل نهایی، در آستانه تایید قرار دارند. مثل تولید واکسن با استفاده از زیرواحد‌های پروتئینی در شرکت آمریکایی نوواکس که فاز سوم آزمایشش را در انگلستان و آمریکا پشت سر گذارده و می‌گذارد و قرارداد برای تولیدش در موسسه سرم سازی هند و همچنین قرارداد پیش فروش بالغ بر ۱۱۰ میلیون دوز را به ثبت رسانده است.

بر این اساس، قطعا دریافت تاییدیه کمیته ملی اخلاق برای شروع ازمایش انسانی واکسن تولید موسسه رازی، اتفاقی شگرف و غرور آفرین است. رویدادی که این احتمال را تقویت می‌کند که ممکن است نتایج درخشان این واکسن در فاز‌های قبلی آزمایش (روی حیوانات) موجب شده که مجوز انجام دو فاز آزمایش انسانی را به صورت همزمان دریافت کند و در مسیر تولید آن تسریع صورت گیرد. حدس و گمانی که احتمالا در روز‌های آتی و با شروع فاز آزمایش انسانی این محصول و توضیح مسئولان درباره آن رفع خواهد شد.

اما آیا این تنها ابهام پیرامون این واکسن است؟ کافی است بار دیگر توییت جهانپور را مرور کنیم تا به این نکته پی ببریم که حرف از «سومین» واکسن ایرانی کرونا به میان آمده است، در حالی که تاکنون تنها یک واکسن ایرانی وارد فاز آزمایش انسانی شده و محصول موسسه رازی می‌بایست دومین واکسن ایرانی باشد که در آستانه شروع آزمایش انسانی قرار دارد. اینجاست که دومین واکسن ایرانی موضوعی سوال برانگیز می‌شود؛ اما ماجرا چیست؟

پاسخ دادن به این سوال چندان ساده نیست حتی اگر سراغ موتور‌های جست و جوی اینترنتی برویم و اخبار و سخنان مسئولان کشورمان را مرور کنیم. حتی جست و جو در اظهار نظر‌های رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت و یا سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا و وزیر بهداشت هم راه به جایی نمی‌برد الا توییت زیر از دکتر جهانپور که دقت در تصاویر سنجاق شده به آن می‌تواند حکم رمزگشایی از این معما را داشته باشد:

ان توییتی است که پیش از دریافت تاییدیه کمیته اخلاق برای محصول موسسه رازی منتشر شده و یکی از تصاویر پیوست شده به آن، لوگوی شرکت داروسازی شفا است که واکسن تولیدی اش با تزریق به دختر رئیس ستاد اجرایی فرمان امام و دو تن دیگر وارد فاز آزمایش انسانی شد و حالا در این مسیر با سرعت پیش می‌رود و دیگری، لوگوی انستیتو پاستور ایران. اما چرا این لوگو استفاده شده است؟ مگر این انستیتو هم واکسنی برای کرونا ساخته است؟

البته پاسخ این سوال منفی است، اما با مرور اخبار به یاد خواهیم آورد که اخیرا قراردادی میان کشورمان و کوبا به امضا رسیده که بر اساس آن قرار است فاز سوم آزمایش واکسن ساخت این کشور آمریکایی در ایران و با همکاری انستیتو پاستور به اجرا در آید و در صورت موفقیت آمیز بودن این آزمایش، واکسن تایید شده و تولید آن همزمان با کوبا در کشورمان کلید بخورد. تولید واکسنی که قرار است تکنولوژی و دانش ساخت آن به کشورمان هم واگذار شود، اما فعلا برای ایرانی نامیدنش، زود به نظر می‌رسد!

نکاتی حائز اهمیت که جا دارد به سرعت توضیح داده شوند تا فرایند ساخت واکسن در کشورمان در کمال شفافیت به انجام برسد، به ویژه زمانی که می‌دانیم برخی در تلاش هستند واکسن کرونا را محصولی خطرناک و غیرضروری جلوه دهند و بعضی می‌کوشند این برچسب‌ها را به نسخه‌های ایرانی واکسن بچسبانند و موجبات تشویش عموم را فراهم آورند. تهدید‌هایی که راه گریز از آن‌ها شفافیت هرچه بیشتر در مسیر غرورآفرین ساخت واکسن در کشورمان است.