به گزارش خبرگزاری زردیس، حجت‌الاسلام غنوی در نشست بزم اندیشه با عنوان «مکاتب شاخص تربیتی جهان اسلام»، به تبیین اندیشه‌های مرحوم استاد صفایی حائری پرداخت و اظهار کرد: تربیت، محور اندیشه‌های استاد صفایی حائری بود و ایشان مباحث مختلف از جمله نظام‌های سیاسی، اقتصادی و بحث‌های انتظار، تقیه و قیام را با تربیت آغاز می‌کرد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلام، به محورهای کلیدی در اندیشه تربیتی مرحوم استاد صفایی حائری اشاره و ابراز کرد: اولین دغدغه ایشان در طرح مباحث، اصالت و استناد به منابع دینی، قرآنی و روایات بود و در تدریس نیز از این منابع استفاده می‌کرد.

وی ادامه داد: از منظر ایشان، تربیت آغاز همه چیز است و در واقع نظام فکری، اخلاقی، اجتماعی، قضائی، حقوقی و جزایی از اخلاق و تربیت آغاز می‌شود.

غنوی افزود: مرحوم استاد صفایی حائری معتقد بود اولین هدف تربیت اسلامی این است که انسان‌ها امکان انتخاب داشته باشند و برپایی عدل و قسط را از دیگر اهداف تربیت اسلامی می‌دانست.

شهید صدر تربیت را در چارچوب نظام‌های اجتماعی و اسلامی می‌دید

حجت‌الاسلام محمدحسین ملک‌زاده نیز در این نشست ضمن اشاره به مبانی تربیتی آیت‌الله سید محمدباقر صدر، اظهار کرد: این شهید بزرگوار یکی از نوابغ علمی و اندیشمندان کم‌نظیر در تاریخ شیعه و حتی تاریخ اسلام است و در زمینه‌های گوناگون علوم اسلامی، مدرسه و مکتب علمی عظیمی را بنیاد نهاد.

این استاد درس خارج فقه گفت: شهید صدر تربیت را در چارچوب نظام‌های اجتماعی و اسلامی می‌دید و آن را رکنی از ارکان نظام‌هایی که وظیفه راهبری ابعاد اجتماعی زندگی بشر را بر عهده دارند می‌داند.

وی با اشاره به این‌که برای ورود دین به عرصه اجتماعی زندگی بشر، راهی جز «نظام‌سازی اجتماعی» نداریم، ابراز کرد: ابزار تجلی اندیشه و عقیده در عرصه اجتماع، ساختارهای کلان و نظام‌های اجتماعی هستند.

ملک‌زاده افزود: یکی از مهم‌ترین، مشهورترین و اثرگذارترین آثار شهید صدر که شهرتی جهانی به او بخشید تألیف کتاب «اقتصادُنا» بود؛ اقتصادنا یعنی «اقتصاد ما» و منظور شهید صدر از این عنوان، اقتصاد اسلامی است؛ او در این کتاب موفق شد برای نخستین بار به معرفی مکتب، نظام و سیستم اقتصاد اسلامی بپردازد و اقتصاد اسلامی را به‌عنوان یک اقتصاد قوی، پاسخگو و کامل در مقابل مارکسیسم و کاپیتالیسم به جهانیان عرضه کند.

وی ادامه داد: ویژگی این کتاب این است که برای نخستین بار در تاریخ اسلام و برای اولین بار در میان تمام فرق و مذاهب اسلامی توانسته است نظام اقتصادی اسلام را کشف کند اما کار بزرگ‌تری که ایشان با تألیف این کتاب انجام داده و در حال حاضر از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است، این است که برای نخستین بار در تاریخ اسلام، نه فقط نظام‌‎سازی اقتصادی، بلکه اساساً «نظام‌‎سازی» کرده است.

شاخص‌های مباحث تربیتی شهید مطهری

سید محمدصالح هاشمی گلپایگانی نیز در ادامه این نشست به تبیین شاخص‌های مباحث تربیتی از نگاه شهید مطهری پرداخت و اظهار کرد: تعریف تربیت از نگاه ایشان به معنای «به فعالیت در آوردن استعدادها و قوای وجودی متعادله» است.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) با طرح این سوال که برای به فعلیت درآوردن تربیت چه باید کار کرد، ادامه داد: شهید مطهری عواملی همچون آزادی، رفع مانع، امنیت، ایجاد زمینه و تغذیه تربیتی را در به فعلیت درآمدن تربیت مؤثر می‌داند؛ استعداد دانش آموز در محیطی مناسب و امن شکوفا می‌شود.

وی با بیان این‌که در تربیت سه حیطه وجودی «عقلی»، «معرفتی و علمی»، «قلبی و بدنی» وجود دارد، گفت: علم، آزادی تفکر و امنیت برای پرورش و تربیت عقلی مهم است و شهید مطهری معتقد بود، انباشت دانش‌ها در مغز ما تربیت ایجاد نمی‌کند بلکه خفگی فکری ایجاد می‌کند؛ ابزار تربیت قلبی تزکیه است و در اسلام به تربیت بدنی تاکید شده است.

گلپایگانی اضافه کرد: اصل تربیت از درون انسان‌ها آغاز می‌شود و در اندیشه شهید مطهری در کنار تربیت دیگران باید خودمان را نیز تربیت کنیم.

انبیا الهی مسئله تربیت را با توحید آغاز کردند

حجت‌الاسلام محمدحسن وکیلی نیز در این نشست، به مهمترین بعد مکتب تربیتی علامه طباطبایی اشاره و با بیان این‌که موضوعات تربیتی در جوامع اسلامی، بحث‌های نو و جدیدی است، اظهار کرد: طرح راهبردی تربیت از منظر علامه طباطبایی از یک الگوی کلانی آغاز می‌شود.

استاد دروس خارج اصول، فلسفه و عرفان حوزه علمیه مشهد با بیان این‌که مبانی نظام توحیدی، مبتنی بر توحید در تمام شئون است، افزود: انسان باید باور داشته باشد که خداوند متعال در تمامی صفات یگانه است و وجود انسان در این عالم سرتاسر فقر و نداری است؛ در واقع این اعتقاد و باور پایه و اساس تربیت توحیدی است و از همین رو انبیا الهی مسئله تربیت را با توحید آغاز کردند.

وی با بیان این‌که قرآن کریم برای هدایت و تزکیه انسان نازل شده است، ادامه داد: معاد از منظر علامه طباطبایی صرفاً مردن نیست، بلکه در واقع معاد عبور از برزخ و رسیدن به عالم قیامت است و هدف غایی تربیت نیز رسیدن به مقام ولایت الهی و عبودیت مطلقه است.

وکیلی تصریح کرد: از دیدگاه علامه طباطبایی محور و اساس نظام تربیت اسلامی توحید است؛ اگر انسان توحید را خوب بفهمد و در وجودش مستقر شود، تمامی صفات رذیله او درمان می‌شود، در واقع توحید یک نظام راهبردی است و کل نظام فقهی را شامل می‌شود.

وی با بیان این‌که علامه طباطبایی به تبع روش انبیا، معقتد بود بحث تربیت از مسئله نماز آغاز می‌شود، گفت: از منظر ایشان باید انسان موحد تربیت کنیم و انسان را به اوج کمال برسانیم.