خبرگزاری زردیس -گروه استان‌ها – مهدی بخشی سورکی: به واسطه حضور بارگاه منور کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران و همچنین استقرار بزرگترین حوزه علمیه جهان تشییع و از سویی دیگر از آنجا که قم در مسیر گذر ۱۷ استان کشور قرار دارد؛ این شهر همواره مقصد زائران و مسافران به خصوص در مناسبت‌های مختلف مذهبی و ملی و به خصوص ایام تعطیل از جمله عید نوروز و نیمه شعبان بوده است و اعلام شده سالانه بیش از ۲۵ میلیون زائر در این استان تردد می‌کنند.

افزایش ۴۰ درصدی حضور زائران در قم

این روزها نیز که تب کرونا باز فروکش کرده و نوروز فرا رسیده است؛ شاهد حضور پررنگ زائران و مسافران در شهر مقدس قم هستیم که آمارها تاکنون نشان از افزایش ۴۰ درصدی می‌دهد و این حجم حضور زائران به دلیل تقارن عید نوروز با نیمه شعبان و همچنین نبود محدودیت کرونایی برای سفر قابل پیش بینی بوده است.

یکی از چالش‌های اساسی قم در زمینه میزبانی از زائران و گردشگران مشکلات زیر ساختی به ویژه در زمینه فراهم کردن اسکان مناسب برای زائران است.

شهر قم دارای جاذبه‌های خوب جذب گردشگری بر پایه گردشگری زیارت و مذهبی است و به نظر می‌رسد این شهر اساساً نیازی به برنامه ریزی در جهت جذب گردشگر ندارد؛ بلکه آنچه ضرورت دارد این است تا شرایط مناسبی برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری در سطوح مختلف و برای اقشار مردم با توانمندی مالی متفاوت فراهم کند که از مهمترین این زیرساخت‌ها، موضوع تامین و تجهیز مراکز اسکان و کمپ‌های گردشگری است.

تا پایان سال ۹۷ میانگین زمان اقامت در سطح شهر قم کمتر از یک روز بوده است و کمتر از ۴ درصد از گردشگران و زائران بیش از یک روز در شهر اقامت داشته‌اند و طبیعتاً عدم اطلاع‌رسانی از ظرفیت‌های گردشگری استان و شهر قم و ضعف در بسترهای اقامتی و گردشگری و عدم برآورده شدن خواسته‌های زائران و گردشگران باعث پایین بودن زمان اقامت بوده است.

تکمیل ظرفیت مراکز رسمی اقامتی در قم در شب تحویل سال

هم اکنون ۳۶ هتل، ۲۵ هتل آپارتمان، ۷۵ مهمانپذیر، ۱۵۷ خانه مسافر مجموعاً با ۴ هزار و ۵۹۷ تخت برای اسکان مسافران وجود دارد که این ظرفیت، پاسخگوی نیاز استان به خصوص در مناسبت‌های مذهبی و تعطیلات از جمله نیمه شعبان و عید نوروز نیست و بر اساس آماری که ادره کل گردشگری قم اعلام کرده تمام تخت‌های این مراکز در ایام نیمه شعبان و شب تحویل سال ۱۴۰۱ تکمیل شد.

تعداد ۳۰۰ مدرسه و هر مدرسه به استعداد ده کلاس درس، در مجموع ۳ هزار کلاس برای اسکان زائران نوروزی در قم در نظر گرفته شده که به نظر می‌رسد این تعداد کافی نباشد؛ در حالی که در سال قبل از شیوع کرونا تا ۵ هزار کلاس درس هم برای اسکان مسافران نورزوی تجهیز شده بود اما آموزش و پرورش استان قم علت تجهیز نشدن این تعداد کلاس باقی مانده را مستهلک شدن امکانات در این دو سالی که خبری در مدارس نبوده عنوان کرده است!

همه دستگاه‌ها امکانات و ظرفیت خود را به میدان نیاورده‌اند

از آنجایی که در نیمه دوم سال شاهد تغییرات مدیریتی در استان قم از استاندار گرفته تا همین چند روز قبل که فرماندار جدید منصوب شده است بودیم؛ برنامه ریزی ها در زمینه اسکان زائران نوروزی آنگونه که باید و شاید منسجم نبوده و برخی از دستگاه‌ها متاسفانه امکانات و ظرفیت خود را به میدان نیاورده‌اند و از سویی دیگر؛ فرماندهی واحدی برای ساماندهی این امر دیده نمی‌شود.

به نظر می‌رسد برای اسکان نوروزی زائران در قم که حداقل انتظار زائران و مسافران از مسئولان استان است؛ از ماه‌های قبل می‌بایست برنامه ریزی آن صورت می‌گرفت تا در شب عید که تمامی مراکز اقامتی استان تکمیل شده برای آنکه بحران اسکان ایجاد نشود تازه به دنبال افزایش ظرفیت اسکان در آموزش و پرورش نباشیم؛ دستگاهی که اعلام می‌کند امکاناتی همانند پتو و موکت هم برای تجهیز فضاهای جدید ندارد و بودجه‌ای نیز برای خرید امکانات در نظر گرفته نشده است.

وجود سالن‌های ورزشی بزرگ، حسینیه‌ها و تکایا، ظرفیت اسکان حرم مطهر و مسجد مقدس جمکران، فضای نمایشگاهی و حتی مصلی بزرگ قدس، مدارس آموزش و پرورش و مدارس علمیه و ظرفیت بخش مردمی که در ایام نیمه شعبان امسال در خدمت رسانی به زائران خوش درخشیدند از جمله ظرفیت‌هایی است که می‌شود آن را در ایام عید نوروز برای اسکان زائران که مهمترین دغدغه آنها در سفر به قم است با حداقل و ضروری‌ترین امکانات تجهیز کرد و از این طریق؛ هم خدماتی به زائران داده شود و هم اینکه از این طریق می‌توان مدت زمان ماندگاری آنان در شهر قم را افزایش داد که این امر از جنبه اقتصادی نیز در نهایت به سود استان است؛ چرا که گردشگری مولد درآمد پایدار بوده و ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم و جذب سرمایه‌گذار و ده‌ها موضوع دیگر را تحت شعاع قرار می‌دهد.

ضعف و ناکافی بودن در اطلاع رسانی فضاهای اسکان در شهر قم

ضعف و ناکافی بودن در اطلاع رسانی فضاهای اسکان در شهر قم نیز موضوعی است که در نوروز ۱۴۰۱ مورد غفلت واقع شده و با وجود اینکه ایستگاه‌های راهنما در برخی از ورودی‌های شهر برپا شده اما فقدان سامانه‌ای که اطلاعات تمامی دستگاه‌های خدمت رسان در زمینه اسکان را به روز در خود داشته باشد تا راهنمایی درستی به زائران صورت بگیرد مشاهده می‌شود و در این بخش کمبود نیروی راهنما نیز به چشم می‌خورد.

متاسفانه عدم نظارت مستمر و گسترده موجب شده تا برخی از مراکز اقامتی در استان که البته بخشی از آنان غیررسمی هستند، قیمت‌هایی نامتعارفی از زائران طلب کنند که در بازدیدهای میدانی خبرنگار زردیس برخی از زائران نسبت به این قیمت‌ها گلایه داشتند و انتظار است دستگاه‌های مسئول از اداره کل گردشگری گرفته تا اماکن و دستگاه‌های نطارتی در این زمینه حضور پررنگی داشته باشند و هر چند که در این برهه پلمب کردن آن مرکز شاید تصمیم مناسبی نباشد اما می‌بایست این مراکز متخلف شناسایی و در فرصت مناسب نسبت به برخورد جدی با آنان اقدام شود.

عباس ذاکریان که روزهای قبل به سمت فرماندار شهرستان قم منصوب شده در جلسه کمیته اسکان ستاد تسهیلات از اینکه برنامه ریزی جدی برای اسکان زائران در نوروز ۱۴۰۱ صورت نگرفته گلایه کرد و گفت: آموزش و پرورش استان در سال ۹۸ بر اساس آنچه که در مستندات وجود دارد ۶ هزار کلاس درس را برای اسکان نوروزی آماده کرده بود اما امسال فقط سه هزار کلاس را تجهیز کرده است.

فرماندار شهرستان قم می‌گوید از ماه‌های گذشته می‌بایست برنامه ریزی منسجمی برای اسکان و بسیج ظرفیت‌ها و امکانات صورت می‌گرفت که امیدواریم در سال آینده این برنامه ریزی دقیق‌تر و با هماهنگی بیشتری صورت پذیرد.

فرماندار قم گفت: ما نسبت به زائران و مسافرانی که وارد شهر قم می‌شوند مسئولیت داریم و این روزها که هوای سرد است؛ اینکه زائران در بوستان‌ها و پارک‌ها اسکان پیدا کنند قابل قبول نیست و مکان‌های مسقف می‌بایست برای استقرار آنان فراهم شود.

آموزش و پرورش قم هزار کلاس به ظرفیت اسکان خود اضافه کند

وی از آموزش و پرورش استان قم خواست تا در اولین فرصت هزار کلاس به ظرفیت اسکان خود اضافه کند و در این راستا پتو و موکت نیز با هماهنگی هلال احمر استان در اختیار آنان قرار خواهد گرفت.

فرماندار قم بیان داشت: مصلی قدس نیز می‌تواند به کمک اسکان زائران بیاید که در این زمینه با مسئولین نماز جمعه و مصلی قدس می‌بایست هماهنگی لازم صورت گیرد.

وی افزود: از ظرفیت حسینیه‌ها و مساجد هم می‌بایست برای امر اسکان زائران استفاده کرد و در این زمینه سازمان تبلیغات اسلامی و اداره کل اوقاف باید هماهنگی لازم را با هیات امنای مساجد و حسینیه‌ها انجام دهند.

ذاکریان بیان داشت: با توجه به اینکه در سالهای گذشته محدودیت‌های سفر وجود داشته است شاهد حجم زیاد سفرهای خواهیم بود و ممکن است برخی‌ها هنوز احتیاط بیماری را داشته باشند؛ اما انعکاس حجم سفرها در رسانه‌ها ممکن است آنان را به سفر ترغیب کند که در این زمینه می‌بایست پیش بینی‌های لازم صورت گیرد هر چند که ممکن است ظرفیت‌های ایجاد شده برای اسکان مورد استفاده قرار نگیرد.

مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری قم نیز در گفتگو با خبرنگار زردیس اظهار داشت: در ساعات آغازین سال جدید شاهد حجم زیادی مسافران به استان قم بودیم که این امر منجر به تکمیل شدن ظرفیت مراکز اقامتی رسمی و غیر رسمی قم شد.

روز اول عید بیش از ۴۰ هزار نفر در قم اسکان پیدا کردند

علیرضا ارجمندی بیان داشت: در روز اول عید بیش از ۴۰ هزار نفر در قم اسکان پیدا کردند که حدود ۲۵ هزار نفر از این اسکان‌ها در مدارس، سالن‌های ورزشی و بقاع متبرکه بوده و مابقی نیز در اقامتگاه‌های رسمی استان بوده است.

دبیر کمیته اسکان ستاد تسهیلات زائرین و خدمات سفر استان قم معتقد است بر اساس تجربه هر ساله و از آنجا که امسال حجم سفرها قابل پیش بینی نیست، تا پایان تعطیلات شاهد پیک جمعیت خواهیم بود که در این زمینه می‌بایست آمادگی لازم از سوی نهادی‌های مختلف وجود داشته باشد.

ار آنجا که قم استان زائر پذیری است، ستاد اسکان زائران در طول سال می‌بایست جلسات مستمری داشته باشد و در دراز مدت به فکر احداث مراکز اقامتی همانند آنچه که در عراق و در مسیر نجف به کربلا تحت عنوان مدینه الزائر ساخته شده؛ باشد تا خدمات اسکان شایسته ای به زائران کریمه اهل بیت (س) با سطح درآمد و توانمندی مالی متفاوت ارائه شود.