به گزارش خبرگزاری زردیس علی رضا امینی پژوهشگر اجتماعی در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری زردیس قرار داده است نوشت: «با تعطیلی ۵ شنبه ۴ روز ارتباط تجاری ما با دنیا قطع می‌شود.» این عبارت یک عبارتی است که این روزها از زبان خیلی‌ها می‌شنویم از نمایندگان اتاق‌های بازرگانی گرفته تا نمایندگان مجلس؛ به طوری که اگر یکی بخواهد با این عبارت مقداری خرده بگیرد، متهم به نفهمی در بدیهیات می‌شود. اما آیا واقعاً این عبارت، یک عبارت بدیهی است.

برای این منظور در این متن سعی می‌شود این عبارت را بر اساس شواهد و مستندات مورد واکاوی قرار گیرد و میزان بدیهی بودن آن را آزمون کند.

۱) آیا با تعطیلی ۵ شنبه چهار روز ارتباط تجاری ما قطع می‌شود؟

در این بخش میزان قطع ارتباط مورد آزمون قرار می‌گیرد که آیا چهار است یا کمتر. اگر فرض را بر این بگذاریم که تمام کشورهای جهان روزهای شنبه و یک شنبه تعطیل هستند (که اینگونه نیست) باز هم با تعطیلی ۵ شنبه و یا شنبه، فقط یک روز از مبادلات تجاری کشور را کم و یا زیاد خواهد کرد.

به عبارتی با توجه به اینکه همه بخش‌های کشور حرفی در رابطه با لزوم تعطیلی جمعه ندارند و با آن موافق هستند، خود جامعه جهانی نیز با خودش در روزهای شنبه و یک شنبه تعطیل است، عملاً میزان روزی که با تغییر تعطیلات تغییر خواهد کرد و احیاناً اثراتی بر مبادلات تجارت خارجی ما خواهد داشت، یک روز بیشتر نیست و آن هم انتخاب همان روز ۵ شنبه است که می‌تواند روزهای مبادله‌ای کشور را کم یا اضافه شود.

در واقع عبارت دقیق و علمی عبارت فوق را می‌توان اینگونه اصلاح کرد که «با تعطیلی ۵ شنبه یک روز ارتباط تجاری ما با دنیا قطع می‌شود.»

۲) آیا با تعطیلی ۵ شنبه، یک روز ارتباط تجاری ما دنیا قطع می‌شود؟

همانطور که همه می‌دانیم، جهان یا دنیا در حال حاضر حدود ۱۹۵ کشور دارد و قطع ارتباط تجاری با جهان در واقع قطع ارتباط با این ۱۹۵ کشور خواهد بود. اما اگر در حال حاضر حدود ۸۵ درصد تجارت خارجی کشور با ۱۰ کشور که عموماً از کشورهای همسایه هستند، در حال انجام است، اینکه اثرات این تعطیلی را بر جهان یا دنیا سوار کنیم، کاملاً اشتباه است.

در واقع عبارت دقیق و علمی عبارت فوق را می‌توان اینگونه اصلاح کرد که «با تعطیلی ۵ شنبه یک روز ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای دنیا قطع می‌شود.»

۳) آیا با تعطیلی ۵ شنبه، یک روز ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای دنیا قطع می‌شود؟

تقریباً تمام کارشناسان تجاری در حوزه تجارت بین الملل در بسیاری از کتاب‌های درسی و تجربیات جهانی با متغییرهای متعدد حاکم بر تجارت خارجی در حوزه بین الملل آشنا هستند و تغییرات در این حوزه را به علت پیچیدگی‌های زیادی که دارد، بطئی و کند می‌دانند. عموماً به غیر از شرایط جنگی میان دو کشور، امکان قطع سریع تجارت بین دو کشور به هیچ عنوان تا کنون وجود نداشته داشته است و اگر به دلایل مختلف کم یا زیادی در میزان مراودات تجاری میان کشورها بوجود آمده است، در طول مدت زمان قابل ملاحظه‌ای بوده است. در واقع قطع شدن شدن مراودات تجاری میان دو کشور با اثر یک عامل خاص، عملاً به جز در شرایط جنگی امکان وقوعی و عملی نداشته و ندارد.

در واقع عبارت دقیق و علمی عبارت فوق را می‌توان اینگونه اصلاح کرد که «با تعطیلی ۵ شنبه یک روز ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای دنیا دچار برخی از مشکلات می‌شود.»

۴) با تعطیلی ۵ شنبه، یک روز ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای دنیا دچار چهمشکلات می‌شود؟

حال اگر پیگیر این مشکلات باشیم، به یک عبارت صریح و پرتکرار می رسیم که ساعات اداری مشترک ما با کشورها، کم می‌شود.

در واقع عبارت دقیق و علمی عبارت فوق را می‌توان اینگونه اصلاح کرد که «با تعطیلی ۵ شنبه، ساعات اداری یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای دنیا کم می‌شود.»

۵) آیا با تعطیلی ۵ شنبه، ساعات اداری یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای دنیا کم می‌شود؟

اشتراک ساعات اداری میان کشورها به علت اختلاف زمانی که میان کشورها وجود دارد، امری شایع است. و فقط تعداد معدودی از کشورهای نزدیک می‌توانند ساعت کاری مشترک و آن هم در بخشی از ساعات روز داشته باشند.

در واقع عبارت دقیق و علمی عبارت فوق را می‌توان اینگونه اصلاح کرد که «با تعطیلی ۵ شنبه، بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک به ما کم می‌شود.»

۶) با تعطیلی ۵ شنبه، که بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک را کم می‌کند، چه مشکلاتی با خود می اورد؟

قاعدتاً برای پی بردن به مشکلاتی که این عدم تطابق یا ناهماهنگی میان بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک بهترین گزینه آن است که سراغ کشورهای برویم که اساساً زمان اداری مشترک با یکدیگر ندارند و برای آنها این مشکل اساسی است.

به عنوان مثال با نگاه به جدول اختلاف زمانی میان کشورها، ما مشاهده می‌کنیم به طور متوسط یک اختلاف ۷ ساعته میان چین و اروپا و یک اختلاف ۱۲ ساعته میان چین و آمریکا وجود دارد. در واقع بر اساس این اختلاف زمان‌های طبیعی که میان این کشورها وجود دارد، عملاً امکان وجود ساعت کاری مشترک در زمان اداری میان این کشورها ناممکن است؛ در حالی تقویم و روزهای تعطیلی این کشورها یکسان است. حال اگر به حجم تجارت مستقیمی که میان این کشورها وجود دارد، نگاه کنیم، دو نتیجه محتمل است، یا این اختلاف ساعت و نبود ساعت اداری مشترک، برای تجارت انها مشکلی ایجاد نکرده و یا اینکه اگر مشکلی ایجاد کرده، آن را از طریق دیگری برطرف کرده‌اند.

در واقع عبارت دقیق و علمی عبارت فوق را می‌توان اینگونه اصلاح کرد که «آیا با تعطیلی ۵ شنبه، که بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک به ما کم می‌شود؛ مشکل غیر قابل حلی برای تجارت خارجی ما بوجود می اورد؟»

۷) آیا با تعطیلی ۵ شنبه، که بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک به ما کم می‌شود؛ مشکلی غیر قابل حلی برای تجارت خارجی ما بوجود می اورد؟»

در بخش تجارت خارجی، پس از فراهم کردن چندین متغییر اساسی در امکان تجارت و چندین متغییر اساسی در تسهیل تجارت، امکان تجارت تجار یک کشور میسر می‌شود و تجار می‌توانند در زمینه و بستری که فراهم شده به مراودات تجاری با کشورهای خاص بپردازند.

در این مرحله، مراودات خارجی تجار آغاز می‌شود و تجار برای تجارت، به هماهنگی با برخی بخش‌های داخلی و خارجی وابسته هستند. عمده ترین یا اصلی ترین این بخش‌ها، حمل و نقل، گمرک، مراودات مالی و فراهم کردن مستندات حقوقی مراحل مختلف تجارت است.

حال می‌توان عبارت فوق را در چهار عبارت زیر اصلاح کرد:

الف) با تعطیلی ۵ شنبه، که بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک به ما کم می‌شود؛ مشکل در حمل و نقل بین المللی بوجود می اورد؟

ب) با تعطیلی ۵ شنبه، که بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک به ما کم می‌شود؛ مشکلی در خدمات گمرکی بوجود می اورد؟

ج) با تعطیلی ۵ شنبه، که بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک به ما کم می‌شود؛ مشکلی در مراودات مالی بوجود می اورد؟

د) با تعطیلی ۵ شنبه، که بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک به ما کم می‌شود؛ مشکلی در فراهم کردن مستندات حقوقی بوجود می اورد؟

۷- الف) آیا با تعطیلی ۵ شنبه، که بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک به ما کم می‌شود؛ مشکلیدر حمل و نقل بین المللی بوجود می اورد؟

بر اساس اطلاعات موجود در سایت‌های اطلاع رسانی حمل و نقل دریایی، هوایی، ریلی و جاده‌ای کشور، این بخش‌های، هفت روز هفته و ۲۴ ساعته در حال خدمت رسانی به بخش تجارت بوده و مشکلی در این زمینه برای افزایش یا کاهش ساعات اداری مشترک که بر تجارت خارجی ما اثر گذار باشد، وجود ندارد. نکته مهم اینکه نه در واردات و نه در صادرات، استفاده از خدمات بخش حمل و نقل وابسته به روزهای تعطیل نیست و بارگیری، تخلیه و انتقال به صورت پیوسته وجود دارند.

۷- ب) آیا با تعطیلی ۵ شنبه، که بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک به ما کم می‌شود؛ مشکلیدر در خدمات گمرکی بوجود می اورد؟

بر اساس اطلاعات موجود در سایت‌های اطلاع رسانی گمرک‌های کشور، این مراکز نیز، به صورتهفت روز هفته و ۲۴ ساعته در حال خدمت رسانی به بخش تجارت بوده و مشکلی در این زمینه برای افزایش یا کاهش ساعات اداری مشترک که بر تجارت خارجی ما اثر گذار باشد، وجود ندارد.

۷- ج) آیا با تعطیلی ۵ شنبه، که بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک به ما کم می‌شود؛ مشکلی در مراودات مالی بوجود می‌اورد؟

شاید بتوان گفت که عموم کسانی که از مشکلات تجاری کشور با کاهش ساعات اداری در یک روز کاری حرف می‌زنند، بر مشکلات مراودات مالی تاکید می‌کنند. برای اثر سنجی این بخش، لازم است ابتدا، وضعیت تجارت در کشور را کمی باز کرد.

با توجه به امار و ارقام، تجارت در کشور توسط چهاد دسته از تجار انجام می‌شود، در ابتدا بزرگترین تاجر کشور، دولت بوده که حجم بسیار بالایی از واردات و صدارت کشور را بر عهده دارد. در وهله دوم، خصولتی قرار دارند که بعد از دولت بیشترین مبادلات بین المللی کشور را بر عهده دارند. دسته سوم از تجار، تجار بزرگ کشور هستند که تعدا انها محدود بوده که به دلایل مختلف نوع تعامل داخلی و خارجی آنها در حوزه تجارت خاص بوده و دسته متفاوتی را شکل می‌دهند و وارد اینگونه مباحث نمی‌شوند، دسته آخر که می‌توان انها را تجار بخش خصوصی نامید، هستند که بخشی از تجارت خارجی کشور را برعهده دارند. در واقع عمده مباحث در رابطه با تغییر روز تعطیلی و اثر بر تجارت خارجی توسط این دسته از تجار مطرح و خواسته شده است.

در باز کردن وضعیت تجاری کشور، ارزش محصولات صادراتی و وارداتی هستند. بخش عمده‌ای از تجارت خارجی کشور مربوط به نفت بوده که عمدتاً توسط دولت انجام می‌گیرد. بخش عمده تجارت خارجی ما بعد از نفت مشتقات نفتی و گازی، پتروشیمی و پالایشگاهی بوده که عمدتاً یا دولتی و یا خصولتی هستند. بخش مهمی از تجارت کشور مربوط به نهاده‌ها اصلی هستند که مهم‌ترین مایحتاج ضروری کشور را تشکیل می‌دهند، عمده این تجارت یا دولتی بوده و یا تجار بزرگ آن را برعهده دارند. در واقع بخشی که تجار بخش خصوصی از نظر ارزش تجاری بر عهده دارند در بهترین حالت‌ها، حدود یک چهارم حجم تجاری کشور براورد می‌شود و عمده ان نیز مربوط به واردات بوده است.

در ادامه باید نشان داد که مراودات مالی، در این بخش گونه صورت می‌گیرد. با توجه به پیگیری‌های صورت گرفته و با توجه به شرایط تحریمی ایران در نقل و انتقال پول، حجم عمده‌ای از این مبادلات در کشورهای ثالث و در صرافی‌های و شرکت‌های ثبت شده در آنجا انجام می‌شود و عملاً تعطیلات داخلی به هر شکل ان، ارتباطی چندانی با نقل و انتقال مالی در کشور ثالث پیدا نمی‌کنند. بخشی از این مبادلات نیز از طریق رسمی، میان تجار داخلی و خارجی صورت می‌گیرد. در این بخش کارشناسان مربوطه بیان می‌کنند که در مبادلات رسمی، زمان مورد نیاز برای تجارت، بین یک تا سه ماه در شرایط مساعد است و کم و زیاد شدن یک روز برای این بازه زمانی، اثرات زیادی را به نوع و یا میزان این دسته از مراودات نمی‌تواند داشته باشد.

در واقع وجود زمان مشترک اداری یک روزه با چند کشور نزدیک، ارتباط زیادی با مراودات مالی که قابل مدیریت نباشد، ندارد. تمام این موارد با این فرض تنظیم شده است که ما هیچ گونه مراودات مالی مبتنی بر فضای مجازی نداریم و کلیه مراودات نیاز به حضور و زمان مشترک کاری میان تجار کشورها در مروادات تجاری دارد. در حالی که حجم زیادی از مروادات مالی از طریق سامانه‌ها و سکوهای مجازی در حال انجام بوده و عملاً با احتساب این بخش از مراودات مالی، اثرگذاری یک روز تعطیلی که غیر قابل مدیریت، بسیار بعید می‌نماید.

۷- د) آیا با تعطیلی ۵ شنبه، که بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک به ما کم می‌شود؛ مشکلی در فراهم کردن مستندات حقوقی بوجود می‌اورد؟

بخش عمده‌ای از ریل گذاری‌های حقوقی و تسهیل تجارت، توسط نهادهای بالادستی و مرتبط آنها تحقق می‌یابد و تجار در بستر حقوقی فراهم امده تبادلات تجاری خود را در شکل‌های خاص حقوقی پیگیری می‌کنند.

غالباً مستندات حقوقی لازم برای تبادلات تجاری دو دسته هستند، مستنداتی که در داخل برای واردات و صادرات باید فراهم کرد و مستندهایی که مربوط به طرف یا کشور خارجی در مبادلات تجاری است. در رابطه با مستندهای داخلی، ارتباط خاصی میان تهیه این مستندات و مراودات خارجی نیست، چرا که این مستندات مشخص بوده و تجار نسبت به انها آشنایی کامل دارند که مراکز مرتبط داخلی به چه مستنداتی نیاز دارند و هر یک از کشورهای خاص خارجی متناسب با قوانینی که دارند، چه مستنداتی را خواستار هستند.

بخشی از مستندات نیز به قراردادهای تجاری میان شرکت‌ها مربوط هستند که شاید بتوان گفت، زمان کاری مشترک می‌تواند بر روی آن اثر گذار باشد. می‌توان گفت بخش عمده‌ای از تبادل مستندات میان تجار کشورهای مختلف به شکل الکترونیکی بوده و عمدتاً یا دفتر این شرکت‌ها در آن کشورها و یا شرکت‌های واسط به نمایندگی، این دسته از کارهای را در کشور مربوطه پیگیری می‌کنند و عملاً نیاز به حضور طرفین در یک بازه زمانی اداری مشترک برای پیگیری امور تجاری اندک است و عملاً هم چنین اتفاقی در بیشتر قراردادهای تجاری رخ نمی‌دهد.

در واقع عبارت دقیق و علمی عبارت فوق را می‌توان اینگونه اصلاح کرد که «واقعا با تعطیلی ۵ شنبه، که بخشی از ساعات اداری مشترک یک روزه، در ارتباط تجاری ما با تعداد محدودی از کشورهای نزدیک به ما کم می‌شود؛ دقیقاً کدام مشکل لاینحل را در تجارت خارجی ما بوجود می‌آورد که ما باید تنظیمات فرهنگی و اجتماعی بیش از ۹۹ درصد از مردمان کشورمان را به خاطر فشار رسانه‌ای کمتر از یک درصد بخش فعال در حوزه تجارت کشور تغییر دهیم؟» کدام عقلانیت حکمرانی، این معادله را می‌پذیرد.