«مجتبی فردوسی پور» در گفت‌وگو با خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری زردیس درباره تحولات امنیتی اخیر اردن و بازداشت 20 تن از مقامات ارشد این کشور گفت: تحولات این کشور مربوط به امروز نیست و ریشه در حوادث پس از فوت ملک حسین دارد. او پیش از فوتش به دستور آمریکا « حسن بن طلال » ولیعهد سابق را از سمت خود برکنار و عبدالله (پادشاه کنونی )  را به این سمت منصوب کرد. ملک حسین انتظار داشت جانشینی خود را به امیر حمزه فرزند چهارم از ملکه خود واگذار کند اما قانون اردن اجازه این کار را نمی داد. براساس این قانون،  ولیعهد نباید از سن پائین انتخاب شود لذا ملک عبدالله به عنوان ولیعهد انتخاب شد اما براساس وصیت ملک حسین قرار براین شد ، هنگامی که عبدالله جانشین پدر شود امیر حمزه را به عنوان ولیعهد خود انتخاب کند البته  ملک حسین یک وصیتنامه مخفی در اختیار مادر امیر حمزه قرار داد که بعد از 5 سال عبدالله از سمت پادشاهی اردن کناره گیری کند و امیر حمزه جانشین او شود.

تحولات اردن مسبوق به سابقه است

سفیر سابق ایران در اردن با بیان اینکه امیر حمزه که در سال 1999 به سمت ولیعهدی اردن انتخاب شده بود در سال 2004 به دستور ملک عبدالله از این سمت برکنار شد، اظهار داشت: ملک عبدالله به دلیل ارتباط ساختاری با نهادهای اطلاعاتی و امنیتی اردن عهده دار سمت ولیعهدی و پادشاهی به طور همزمان شد. هدف او از این اقدام،  آن بود، هنگامی که پسرش  به سن قانونی برسد،  او را به عنوان ولیعهد اردن انتخاب کند لذا تحولات اردن مسبوق به سابقه است. یعنی هنگامی که امیرحمزه را از تمام سمت‌های خود برکنار می‌کنند و ارتباطات او را با تمام مسئولان و اقشار جامعه اردن قطع و محکوم به بازداشت خانگی می‌کنند، این مربوط می‌شود به  بخشی از وضعیت تاریخی اردن.

تلاش رژیم صهیونیستی برای حدف تولیت اردنی‌ها بر مسجدالاقصی

وی با اشاره به دستگیری رئیس دیوان پادشاهی اردن و نماینده ویژه پادشاه این کشور در امور عربستان و گمانه زنی برخی رسانه‌ها در خصوص نقش آفرینی ولیعهد عربستان در تحولات اخیر امان  گفت: به دنبال انتصاب محمد بن سلمان به ولیعهدی عربستان اختلافات این کشور با اردن افزایش پیدا کرد. تنش میان اردن و عربستان در بحث معامله قرن شدت یافت. در این طرح آمریکایی ( معامله قرن ) صهیونیست‌ها به دنبال حذف تولیت اردنی‌ها از مسجدالاقصی بودند و می‌خواستند این تولیت به سعودی‌ها واگذار شود. اما آنچیزی که در اینجا اهمیت دارد،  انتصاب امیر نایف بن بندر به سکانداری سفارت عربستان در امان است. ارتباطات این شاهزاده سعودی به عنوان سفیر عربستان در اردن با قبایل و عشایر این کشور زیاد شد و حساسیت اردنی‌ها را برانگیخت.

سفیر سابق ایران در امان به وضعیت گروه‌های تکفیری و داعش در منطقه شامات اشاره کرد و اظهار داشت:  نفوذ سلفی‌گری عربستان در جنوب اردن افزایش پیدا کرد و این موضوع باعث شد تا نگرانی‌های امنیتی برای اردنی‌ها تشدید شود. به رغم اینکه روابط  امان – ریاض مقدار به سردی گرائیده بود، سعودی‌ها برای اینکه حسن نیت خود را نشان دهند، یک صندوق مشترک تشکیل دادند و از شاه اردن خواستند نماینده ویژه‌ای  برای آن تعیین کند لذا «باسم عوض الله» رئیس سابق پادشاهی و«شریف حسن» عضو خاندان هاشمی از کسانی بودند که به عنوان نمایندگان ویژه در امور عربستان تعیین شدند. اینان مناسبات اردن و عربستان نقش آفرینی می‌کردند.

سه سناریوی مطرح درباره تحولات اخیر اردن

وی با بیان اینکه باسم عوض الله رئیس دیوان پادشاهی اردن روابط نزدیکی با ولیعهد عربستان داشت درباره تحولات اخیر در امان گفت: چند سناریو در اینجا مطرح است که اولین آن نقش آفرینی عربستان در این ماجراست چراکه باسم عوض الله در شمار افراد دستگیر شده توسط نیروهای امنیتی اردن قرار دارد البته اتباع عربستانی نیز در شمار دستگیرشدگان این شبه کودتا به چشم می‌خورند لذا این موضوع می‌تواند نقش عربستان در تحولات اخیر امان را قدری پررنگ‌تر کند.

فردوسی پور درباره دومین سناریو گفت: وضعیت امنیت اردن همواره تحت پوشش « ام. آی .6 » انگلیس و « شین بت » رژیم صهیونیستی قرار دارد. علت اینکه سرویس امنیت داخلی این رژیم،  اردن را تحت پوشش دارد، این است که صهیونیست‌ها مدعی‌اند سرزمین‌های شرق اردن از آن اسرائیل است. در اینجا باید گفت طی چند سال اخیر اختلافات تل آویو و امان افزایش پیدا کرد چراکه اردنی‌ها توانستند با رای سازمان ملل دو منطقه در وادی العربه را از رژیم صهیونیستی پس بگیرند و این باعث خشم تل آویو شد. این اختلافات زمانی شدت پیدا کرد که صهیونیست‌ها اجازه  ندادند شاهزاده حسین ولیعهد اردن به سرزمین‌های اشغالی فلسطین سفر و از مسجدالاقصی دیدن کند.  نقس این اختلافات می‌تواند این سناریو را مطرح کند که صهیونیست‌ها به اردنی‌ها یک نوع هشدار دادند که درحقیقت حیات و مرگ اردن به خواست تل آویو بستگی دارد.

وی سومین سناریوی تحولات اخیر امان را اعتراضات داخلی اردن دانست و گفت: مدت زمان کوتاهی که در اثر اعتراضات مردمی در اردن دولت این کشور تغییر کرده‌ است. این دولت به دلیل فوت  چند بیمار کرونایی ( قطع اکسیژن )  در یکی از بیمارستان‌های این کشور مجبور شد وزیر بهداشت خود را عزل کند لذا پایه‌های دولت امان متزلزل شد و اکنون اعتراضات مردمی از حوزه معیشتی به مطالبات اجتماعی در سطح حوزه کرونایی کشیده شده‌ است.

اردن از لحاظ وضعیت کرونا آسیب دیده و همین دلیل اعتراضات مردمی در این کشور گسترش یافته است در اینجا باید به این نکته اشاره شود با توجه به جایگاهی که امیر حمزه با عشایر دارد و ارتباطاتی که سفیر عربستان در امان با قبایل اردنی دارد اعتراضات به سطح مردمی کشیده شده است چراکه از برخی از روسای قبایل و عشایر اردنی در میان دستگیرشدگان اخیر امان به چشم می‌خوردند. این نشان می‌دهد که اعتراضات در اردن گسترده است اما از کنترل خارج نیست.

امنیت اردن تحت نظارت ام آی 6 و شین بت است

وی تاکید کرد: امنیت اردن تحت نظارت ام آی 6 و شین بت قرار دارد و هرگونه تحرک و تخلفی که بخواهد در وضعیت حاکمیتی امان رخ دهد،  طیبعتا این دو سرویس اطلاعاتی و امنیتی هشدارهای لازم را به دستگاه‌‍‌های امنیتی اردنی می‌دهند و مانع از ایجاد دگرگونی در این کشور خواهند شد اما برخی مسائل را می‌توانند استن‌بای قرار بدهند تا مقامات اردنی بدانند حافظ منافع آنان،  کسی دیگر است و نباید دست از پا دراز کنند.

این تحلیلگر ارشد تحولات غرب آسیا درباره نقش آفرینی « ام . آی . 6 » انگلیس در امور داخلی اردن اظهار داشت:  انگلیس به صورت تاریخی اردن را مستعمره خود می‌داند . ازدواج ملک حسین با  دختر صحنه گردان فیلم لورانس عربستان سبب شد تا فرزند او یعنی ملک عبدالله امروز حاکم مطلق اردن باشد. بدیهی است هرگونه تغییر و تحولات در اردن بی ارتباط به سرویس ام آی 6 نیست و طبیعتا این سرویس جاسوسی بر این تحولات اشراف کامل دارد.

عربستان همواره در صدد تضعیف خاندان هاشمی بود

این دیپلمات سابق ایران درباره منافع عربستان و رژیم صهیونیستی از نقش آفرینی در تحولات اردن گفت: ریاض در حمله به یمن خواهان آن بود که شاه اردن در کنار عربستان بایستد اما اردن به صورت نمایشی در کنار ولیعهد عربستان قرار گرفت و دو فروند اف 16 به جنگ یمن اعزام کرد که جنگنده‌ها فقط در ماموریت‌های تجسسی شرکت می‌کردند. اردن پس از اجرای این نمایش فورا از جنگ یمن خارج شد. این موضوع سبب افزایش اختلاف ولیعهد عربستان و شاه اردن شد. این درحالی است که ریاض از گذشته‌‎های دور با طرز تفکر خاندان هاشمی مخالف بود و همواره می‌کوشد، خاندان حاکم بر اردن را تضعیف کند. همانطوری که قبلا گفتم ریاض از طریق ارتباط با عشایر جنوب اردن کوشید سلفی‌گری را در این منطقه ترویج کند. عربستان با تربیت نسل تکفیری در اردن در بحران سوریه نقش آفرینی کرد اما با گذشت بیش از دو سال از بحران سوریه حاکمان امان دیدگاهشان نسبت به این بحران تغییر پیدا کرد و از همین لحاظ با ریاض دچار اختلاف شدند و این اختلاف شکاف در رویکرد سیاست منطقه‌ای عربستان و اردن را بیشتر کرد. لذا عربستان به دنبال آرامش در اردن نبوده بلکه در پی به خدمت گرفتن این کشور در راستای منافع و سیاست‌های خود است.

«معامله قرن» به اختلاف شاه اردن با نتانیاهو دامن زد

وی درباره منافع رژیم صهیونیستی برای مداخله در امور اردن گفت: صهیونیست‌ها مدعی‌اند اردن جزیی از سرزمین‌های اشغالی (اسرائیل ) است لذا آنان هیچ گاه نامی از اردن به عنوان یک کشور مستقل نمی‌برند و از آن به عنوان سرزمین شرق یا غرب نهر یاد می‌کنند. این موضوع سبب ایجاد اختلاف و تنش میان اردن و رژیم صهیونیستی است. هرچند که امان و تل‌آویو پیمان صلح امضاء کرده‌اند و براساس این پیمان صهیونیست‌ها باید نقش مناطق مین‌گذاری شده ، ایستگاه‌های شنود را تحویل اردن دهند اما هیچ گاه این موضوع تحقق نیافته‌ است. در اینجا باید گفت که نوع رویکرد اردن به تحولات سازش به اختلافات امان – تل آویو دامن زد. به ویژه این اختلافات با طرح معامله قرن ترامپ افزایش پیدا کرد. اردن یکی از مفاد اصلی معامله قرن بود و این کشور باید محو می‌شد و به عنوان وطن جایگزین فلسطینیان به شمار می‌رفت. درحقیقت،  معامله قرن اختلافات شاه اردن با نخست وزیر رژیم صهیونیستی تشدید کرد  در مجموع صهیونیست‌ها به اردن به عنوان حیات خلوت اسرائیل می‌نگرند.

تحولات اردن کودتای نظامی یا نمایش قدرت؟

وی درباره چشم انداز تحولات داخلی اردن اظهار داشت: اردنی‌ها از واژه  کودتا درباره تحولات اخیر امان یاد می‌کنند و معتقدند که طرف‌های داخلی و خارج در آن نقش آفرینی دارند اما بنده معتقدم این تحولات می‌تواند یک نمایش قدرت باشد یعنی اردن می‌خواهد خط پایانی بر این تحولات داخلی بکشد و در واقع می‌خواهد آن را کنترل و مدیریت کند و طبیعتا باید طراحی سناریو می‌شد و این سناریو در قالب کودتا تعریف شده‌ است. گرچه گفته می‌شود نیروهای امنیتی و نظامی دستگیر شده‌اند و عناصر خارجی  در بین آنان به چشم می‌خورند اما به نظر می‌رسد،  این موضوع از مدت‌ها پیش مد نظر بوده‌ و کنترل می‌شده است. در واقع جلساتی که در عشایر برگزار می‌شدند،  شنود شده و به نوعی مدیریت می‌شدند تا بتواند از اعتراضات مردمی جلوگیری کنند لذا  این مسئله را در قالب کودتا علیه حاکمیت مطرح کردند.

فردوسی پور در پایان تصریح کرد: بنده فکر می‌کنم اینها می خواستند پرونده مخالفان را در خاندان حاکمیتی و خارج از آن  ببندند چراکه بحث بیماری ملک عبدالله مدت زیادی است که مطرح است یعنی از زمانی که پروسه حاکمیتی او وارد 20 سالگی شد و اکنون 22 سال است که ملک عبدالله بر تخت پادشاهی اردن تکیه زده‌ است. ملک عبدالله  می‌خواهد پادشاهی اردن  برای فرزندش حسین نهادینه شود لذا طبیعی است که  این مسائل ( مخالفان ) را مدیریت کند.

انتهای پیام/